Groei-wijzer
Vaardigheden voor zelfstandig leven
Groeien en ontwikkelen
De kindertijd van een kind met een gemiddelde ontwikkeling staat in het teken van grote ontwikkelingen. Gedurende verschillende ontwikkelingsfasen worden kinderen steeds zelfstandiger en dragen zij steeds meer verantwoordelijkheid. Daar waar zij als baby totaal afhankelijk zijn van hun ouders gaan ze vanaf hun peuter- en kleutertijd steeds meer zelf op onderzoek uit om de wereld te ontdekken en neemt gedurende de schooltijd de zelfstandigheid steeds verder toe. Iedere nieuwe ontwikkelingsfase vraagt om aanpassingsvermogen van het kind, de ouders maar ook van de directe omgeving. Deze fases gaan vaak heel geleidelijk en onbewust maar soms, zoals bijvoorbeeld in de pubertijd, meer sprongsgewijs en dan kan het botsen tussen ouders en jongeren. Dit is een gezonde gang van zaken om als kind uit te groeien tot een zelfstandige volwassene die een eigen leven kan leiden.
Andere oplossingen
Een zorgkind kan in basis eenzelfde ontwikkeling doormaken. Een klein deel van deze kinderen laat helaas weinig ontwikkleling zien en/of in kleine stapjes. Maar een groter deel van deze kinderen zal gaandeweg zelfstandiger worden en gaan ontdekken wie ze zijn, wat ze willen en kunnen en ook zij zullen zich gaandeweg los gaan maken van hun ouders. Er zullen alleen regelmatig momenten zijn waarop zij andere oplossingen moeten verzinnen omdat hun beperking daarom vraagt en zorgt voor een vertraagde ontwikkeling of een stagnatie in de ontwikkeling.
Mogelijkheden
Zowel uit de praktijk als uit onderzoek blijkt dat het proces van zelfstandig worden voor zorgkinderen niet altijd vanzelfsprekend is. Doordat de ontwikkelingsleeftijd niet altijd duidelijk is vinden sommige ouders het lastig om in te schatten wat voor hun kind de mogelijkheden zijn om zelfstandiger te worden en om bijvoorbeeld meer verantwoordelijkheid te dragen. Het valt ook op dat sommige zorgkinderen, in vergelijking met hun leeftijdgenoten, een minder natuurlijke drang hebben om dingen zelf te willen. Mede hierom kan het handig zijn om passende vaardigheden voor zelfstandig leven op een rij aangeboden te krijgen.
Groei-wijzer
Deze passende vaardigheden voor een zelfstandig leven zijn verwerkt in de Groei-wijzer. De Groei-wijzer is gebaseerd op een idee van Bloorview, een revalidatiecentrum in Canada. Het is een hulpmiddel om de transitie naar volwassenheid/eigen regie van kinderen en jongeren te ondersteunen. De Groei-wijzer bestaat uit scoringslijsten die inzichtelijk maken hoe zelfstandig kinderen/jongeren zijn en hoe zij van hieruit concreet plannen kunnen maken om zelfstandiger te kunnen worden.
De invullijsten zijn naar leeftijd ingedeeld. Het is belangrijk om de leeftijdscategorie te kiezen die aansluit bij het huidige ontwikkelingsniveau van je kind. Dit is dus niet per definitie de kalenderleeftijd.
Creatief nadenken
De Groei-wijzer is geen pasklaar recept dat de juiste weg aangeeft om zelfstandigheid te kunnen bereiken. Het is evenmin een checklist die volledig afgevinkt moet worden. De Groei-wijzer is een instrument dat ouders en jongeren prikkelt om na te denken over hun eigen situatie en mogelijkheden en over de doelen die voor hen belangrijk zijn in de toekomst. Dit hangt nauw samen met de cognitieve en fysieke mogelijkheden van je kind, de situatie thuis en de eigen voorkeuren.
Sommige vragen in deze Groei-wijzer zijn voor iedereen toepasbaar onafhankelijk van een beperking. Iedereen zal een hobby kunnen kiezen of deel kunnen nemen aan activiteiten met anderen, of bijvoorbeeld sporten. Andere vragen dagen uit tot creatief nadenken. Denk als ouder ook vooral na over hoe je je kind kunt aanmoedigen om keuzes te maken en om actief deel te nemen aan de maatschappij.
Gebruik
Het gebruik van de Groei-wijzer nodigt uit om met je kind in gesprek te gaan en samen te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn en of er ontwikkeling of stagnatie plaatsvindt. Wanneer er resultaten uitkomen die je niet had verwacht of waar je vragen over hebt overleg dit dan vooral met de zorgverlener(s). Zij kunnen je ondersteunen in - en adviseren over - eventuele vervolgstappen.
Ontwikkeling
De Revalidatie Groei-wijzer is ontwikkeld door:
Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam ontwikkelde een groot aantal diagnose-specifieke Groei-wijzers. Op de website Op Eigen Benen vind je de Nier Groei-wijzer, de Epilepsie Groei-wijzer (met en zonder licht verstandelijke beperking), de LVB Groei-wijzer, de CF Groei-wijzer en de Virus Groei-wijzer